ایمان به خدا؛ راه‌کار کاهش مشکلات 

 

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ

 

«اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَحْمِلُ کُلُّ أُنْثى وَما تَغِیضُ الْأَرْحامُ وَما تَزْدادُ وَکُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ * عالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ الْکَبِیرُ الْمُتَعالِ * سَواءٌ مِنْکُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیْلِ وَسارِبٌ بِالنَّهارِ»؛ «خدا مى‌داند آنچه را که هر ماده‌اى [در رحم]بار مى‌گیرد، و [نیز]آنچه را که رحم‌ها مى‌کاهند و آنچه را مى‌افزایند؛ و هر چیزى نزد او اندازه‌اى دارد. داناى نهان و آشکار، [و]بزرگِ بلندمرتبه است. [براى او]یکسان است: کسى از شما سخن [خود]را نهان کند و کسى که آن را فاش گرداند، و کسى که خویشتن را به شب پنهان دارد و در روز، آشکارا حرکت کند». (سوره رعد، ۸-۱۰)

 

 

اگر انسان به این حقیقت بسیار واضح، ایمان بیاورد و خود را در معرض الله ببیند و بداند که خداوند سبحانه و تعالی از همه جهت به او احاطه دارد، می‌تواند چالش‌ها و مشکلات زندگی را پشت سر بگذارد. این همان نکته‌ای است که قرآن بدان اشاره می‌کند. اگر با تدبر و تأمل قرآن بخوانیم درمی‌یابیم که خداوند از زیر و بم و آشکار و نهان ما خبر دارد و بر ما احاطه کامل دارد. خداوند سرنوشت همه موجودات را تقدیر کرده و از ابتدا، آینده و سرنوشت همه چیز را می‌داند. از لحظه اولیه انعقاد نطفه خداوند می‌داند، این انسان شقی است یا سعید. درون قلب‌ها و مغز‌ها را می‌خواند و عالم به غیب است. در واقع برای ما غیب است و برای او هیچ‌چیز غیب نیست.

 

 

«اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَحْمِلُ کُلُّ أُنْثى»؛ خداوند محیط است به جنین در رحم مادر. با تمام پیشرفت‌های علمی هنوز تشکیل نطفه و رشد جنین پیچیدگی‌هایی دارد که انسان از آن بی‌اطلاع است. روایت می‌فرماید: «السعید سعید فی بطن أمه و الشقی شقی فی بطن أمه»؛ سعادتمند کسى است که در شکم مادر سعادتمند باشد و محروم از لطف خدا کسى است که در رحم مادر محروم باشد. برخی به شقاوت و انحراف میل دارند و برخی به عکس. بسیاری از این امیال درونی از ایام بارداری نشأت گرفته است. لقمه‌ای که مادر خورده، اعمالی که مرتکب شده، همه روی فرزند او تأثیرگذار است؛ «تَغِیضُ الْأَرْحامُ» جنین‌هایی که قبل از موعد به دنیا می‌آیند یا سقط می‌شوند. «وَما تَزْدادُ» آنچه به مدت حمل افزوده می‌شود.

 

«وَکُلُّ شَیْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ» هر چیزی نزد خداوند مقدار دارد. چون «عالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهادَةِ» علم غیب دارد. غیب چیزی است که برای ما معلوم نیست. علم خداوند محیط به گذشته و آینده است. «الْکَبِیرُ الْمُتَعالِ» بزرگ است و در جایگاه بالایی است. بزرگی خداوند مانند بزرگی مخلوقات نیست و ورای همه چیز است. «سَواءٌ مِنْکُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ» تفاوتی ندارد سخنی را مخفیانه بگویید یا آشکار، خداوند از آن خبر دارد.

 

 

«وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیْلِ وَسارِبٌ بِالنَّهارِ» در تاریکی شب حرکت کنید یا در روشنایی روز، برای خداوند تفاوتی ندارد. همه چیز برای او واضح و آشکار است. از این مطلب استفاده می‌کنیم که ما با علم الهی احاطه شده‌ایم. همیشه در محضر خدا هستیم و از نظر او غافل نیستیم. از این رو باید سعی کنیم مراقب اعمال و رفتار و پندار خود باشیم. انسان مؤمن همیشه در این جهت عمل می‌کند. کینه، تعصب، غرور و دیگر رذایل اخلاقی را ندارد.

 

در ادعیه ماه مبارک رمضان از خداوند می‌خواهیم که ریا و خودپسندی را از ما دور کند. چون خداوند به تمامی این رفتار‌ها و کردار‌ها احاطه دارد، باید نفس خود را تزکیه کنیم. وقتی درون خود را پاک کنیم، اعمال ظاهری نیز درست می‌شود. همه چیز از درون نشئت می‌گیرد. وقتی حرکات و سکنات انسان پاک شد، باعث نزدیکی به خداوند می‌شود.  

 

 

حتی غذایی که می‌خوریم با هدف و نیت خوب باشد، ثواب خواهیم برد. غذا می‌خورم که برای عبادت تقویت شوم و نیرو بگیرم، علاوه بر لذت و سیری، ثواب نیز نوشته می‌شود. حضرت صادق(ع) غذایی خوردند و بعد فرمودند: «الحمدلله الذی جعلنی اشتهیه؛ خدا را شکر که اشتهای غذا را به من داد». گاهی انسان با یک جرعه آب بهشتی می‌شود. روایت داریم اگر کسی در سه جرعه آب نوشید و هر بار در ابتدا بسم الله و در انتها الحمدلله گفت، از اهل بهشت می‌شود.(کنزالعمال، ج۱۵، ص۲۸۷)

 

یکی از شیعیان در شبی از شب‌های قدر بر اثر خستگی به خواب رفت و از اینکه شب قدر را به خواب گذارنده بود ناراحت بود. روز بعد نزد حضرت صادق(ع) رفت. حضرت به او فرمود: تو در ثواب اعمال دیشب دیگران شریک هستی. چون در برهه‌ای از شب بیدار شدی، آب خوردی و امام حسین(ع) را یاد کردی، همین ثواب اعمال شب قدر را برایت داشت.  

 

 

بنابراین اگر روح پاک باشد، هر عملی که انجام می‌دهیم، نزد خداوند اجر و ثواب دارد و سبب نزدیکی به خداوند می‌شود، حتی اگر نوشیدن آب باشد یا کاری که نفع و لذت شخصی در زندگی داشته باشد. این آیات و آیات بعدی سوره رعد نکته دیگری نیز تذکر می‌دهد، اینکه تمام اعمال ما در روز قیامت بر ما عرضه می‌شود و نتیجه آن را نیز خواهیم دید و قیامت و حساب و کتاب آنجا را به ما یادآوری می‌کند.